FutureWater

Op 15 oktober 2013 vond een bedrijfsexcursie plaats vanuit de ZLTO aan de KAD-proeflocatie te Rijsbergen bij Breda, één van de drie KAD-proefvelden. Gastheer was melkveehouder Peter van der Veeken met als gasten belangstellende agrariërs uit de streek, alsmede DLG-Zuid en medewerkers en bestuurders van Noord-Brabantse waterschappen. De DLG-Zuid betrokkenheid komt voort uit de Landinrichting Weerijs, alsmede uit hun betrokkenheid bij het KAD-project inzake groen-blauwe-diensten. Doel van het werkbezoek was de werking en het nut van KlimaatAdaptieve Drainage toe te lichten, en deze aan te vullen met praktijkervaringen van de agrariër en het waterschap. Organisator Johan Elshof/ZLTO leidde de middag in. Gé van den Eertwegh lichtte het doel, de opzet en de werking van het KAD-systeem toe. Peter van der Veeken sprak over zijn praktijkervaring sinds najaar 2011. Hij heeft in 2012 en ook dit jaar bij herhaling succesvol gebruik gemaakt van het systeem en water vast kunnen houden, of water tijdig afgevoerd om werkzaamheden te verrichten op zijn graslandperceel. Zo heeft hij 1 à 2 beregeningsbeurten uitgespaard in 2013. Hij is zeer tevreden over het KAD-systeem. Door zijn positieve ervaring van de afgelopen twee jaar is hij meer bereid de sturing van het KAD-systeem in samenspraak met het waterschap uit te voeren. René Rijken/waterschap Brabantse Delta ging in op het nut van KAD in zijn ogen als middel om bij te dragen aan de voorkoming van wateroverlast door water tijdig vast te houden in de landbouw-bodem. Vragen die het waterschap heeft zijn de bepaling van de locaties waar KAD toegepast zou kunnen worden en hoe de uitwerking ervan is op gebiedsniveau. In het veld is de werking van het systeem gedemonstreerd door ter plekke het systeem aan te sturen en water af te voeren. De betrokken agrariërs zijn te spreken over het KAD-systeem en de werking ervan. De financiële analyse van kosten en baten is zo dat op dit moment de agrariër met het systeem voor grasland quitte speelt. Positieve resultaten zijn meteen helder bij meer hoogwaardige teelten, waaronder ook vaak snijmaïs, én als het waterschap baat heeft bij de inzet van het systeem tegen benedenstroomse wateroverlast. Omdat we momenteel te maken hebben met prototypes, kunnen de kosten van het systeem omlaag als we een serie zouden kunnen produceren en installeren. Het waterschap geeft aan een financiële bijdrage te overwegen bij de aanschaf van KAD-systemen in het kader van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) van LTO-Nederland. Ook de lopende landinrichting biedt mogelijkheden om KAD-systemen breder uit te gaan zetten in het stroomgebied van de Weerijs.

lees meer

In het kader van het project Topconsortia Kennis en Innovatie (TKI) – ‘Groundwater for Crops’ dat we samen met KWR Watercycle Research Institute uitvoeren (www.kwrwater.nl), breiden we momenteel de monitoring van de KAD-percelen uit. Sinds 18 juni 2013 hebben we op de drie proeflokaties van KAD te Rijsbergen (Noord-Brabant), Haaksbergen (Overijssel) en Marwijksoord (Drenthe) metingen operationeel van bodemvocht en bodemtemperatuur op uurbasis. Het bodemvocht meten we van 10 cm tot 90 cm minus maaiveld (-m.v.), met tussenstappen van 10 cm. Zo krijgen we een prima verticaal vochtprofiel in de bodem, tot voorbij de diepte van de plantenwortels. De bodemtemperatuur meten we op één diepte, 20 cm-m.v. Samen met de later dit jaar in te zetten zuurstofmetingen in de bodem krijgen we hiermee een completer beeld van de vochtvoorziening van gewassen in de wortelzone en de capillaire nalevering van de bodem. Op de foto beneden ziet u de meetopstelling te Haaksbergen.

lees meer

Op 7 juni 2013 organiseerde de Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) in samenwerking met ZLTO de Zeeuwse Fruitteeltdag 2013 in de Zeelandhallen te Goes. We waren erbij met onze KlimaatAdaptieve Drainage (KAD). We sloten aan als gast op de stand van het bedrijf Bodata van Adrie en Peter Boshuizen. Zij houden zich bezig met automatisering in de fruitteelt, waaronder de inwinning en verwerking van meteogegevens en advisering inzake ziektebestrijding.

We hebben KAD gepresenteerd als maatwerk-oplossing voor fruittelers die hun grond conventioneel gedraineerd hebben. Door water vast te houden kan recirculatie van water plaatsvinden tijdens beregening tegen vorstschade en kan water opgespaard worden dat anders later weer aangevoerd moet worden. Daarnaast kan KAD ingezet worden teneinde meer zoet water te genereren boven brak grondwater en om een meer homogene waterhuishouding van percelen te bewerkstelligen via de samengestelde drainage.

We kregen aardig wat aanloop op de stand en een aantal fruittelers toonde concrete belangstelling voor het KAD-systeem. Binnenkort bezoeken we een bedrijf om de lokale drainage-situatie op te nemen en eventueel een KAD-systeem te ontwerpen. Zo hopen we met ons drainagesysteem ook fruittelers een stap verder te helpen bij de optimalisatie van de fruitproductie.

lees meer

KlimaatAdaptieve Drainage in H2O-5 (2013)

In H2O (maandblad voor de waterprofessionals) van 23 mei 2013 staat een artikel over KlimaatAdaptieve Drainage met als titel ‘Waterregie in droge en natte tijden’. Dat is precies waar het om draait bij KAD: maatwerk door sturing levert de gebruiker regie op over de waterhuishouding van het perceel en uiteindelijk het bedrijf. Goed voor waterbeheer en de landbouw, en mits goed ontworpen en aangestuurd, ook voor natuur. Vasthouden van water daar waar het als neerslag valt, daar zit de crux van het online, en voor alle gebruikers transparante systeem.

lees meer

Groundwater for crop: naar een beslissingsondersteunend systeem voor optimale gewasproductie door efficiënt waterbeheer

FutureWater gaat samen met KWR Watercycle Research Institute verder werken aan KlimaatAdaptieve Drainage (KAD). Naast het implementatiespoor van KAD (SBIR fase 3) gaan we in het kader van nader onderzoek van start met een project dat we samen met Ruud Bartholomeus/KWR gaan doen. In de Topsector Water zijn zogenaamde Topconsortia Kennis en Innovatie (TKI) georganiseerd, met als onderdeel cluster Watertechnologie. We kunnen een tweejarig onderzoekstraject starten, met nader onderzoek aan de werking van KAD. Het project is kleiner van omvang dan fase 2 van SBIR. Daarom zetten we andere acties en acquisitie inzake KAD voort, want er zijn meer vervolgprojecten nodig om KAD in de praktijk succesvol te laten zijn.

De doelstelling van het nieuwe project is als volgt. We gaan een verkenning uitvoeren naar en leggen een basis voor een beslissingsondersteunend systeem, dat watertekort en –overlast vroegtijdig signaleert. We houden daarbij rekening met de actuele vochtcondities en de weersverwachting, op zoek naar het optimale grondwaterniveau. Dit systeem moet betrouwbaar en kosten-effectief zijn, waarbij het van belang is vanuit het systeem tijdig sturingsinformatie te realiseren, zowel voor drainage als beregening/irrigatie. Kern van het systeem is een hydrologisch model (SWAP) dat gevoed wordt met (continue) informatie van veldsensoren (bijv. bodemvocht, grondwaterstand, bodemtemperatuur). Indien mogelijk vullen we deze data aan met remote sensing data. Het grondwaterniveau kan vervolgens worden geoptimaliseerd via KlimaatAdaptieve Drainage (KAD). Een eventueel overblijvend vochttekort kan op maat worden aangevuld via beregening of sub-irrigatie, waarmee we in 2012 al enige proeven gedaan hebben. KAD realiseert het loskoppelen van het beheer van de bodemvochtvoorraad op het perceel van het waterbeheer in sloten en beken. Hierdoor kan de agrarisch ondernemer op lokatie beter zijn eigen beheer bepalen. Proceskennis over optimale vochtcondities voor de meest relevante gewassen zal worden ontwikkeld en bestaande model- en meettechnieken worden verbeterd en slim gecombineerd.

lees meer

Fase 2 ‘Onderzoek en Ontwikkeling’ van KAD is afgerond. Vanaf 22 april 2013 zijn de eindrapportages van de Werkpakketten 2 t/m 5 beschikbaar als pdf via onze KAD-website.

lees meer

KlimaatAdaptieve Drainage (KAD) kan door water vast te houden in de bodem een bijdrage leveren aan de instandhouding van natte natuur in Nederland door toepassing ervan in gebieden rondom natte natuur. Praktijkproeven kunnen noodzakelijke veldgegevens opleveren voor de sturing, werking en de effecten van KAD. Samen met maatregelen in het open water biedt de innovatieve techniek oplossingen voor landbouw én natuur, in samenhang. Monitoring van beheer en effecten is een waardevol aspect van KAD.

Peilgestuurde drainage kan bijdragen aan positieve effecten op natte natuur in een zone rondom natuurgebieden. Beter nog is de innovatieve KAD-techniek in te zetten, met een geschikte en op maat gesneden ontwerp en sturing van het systeem. Ontwerp, aanleg én sturing van het systeem op landbouwgrond naast natte natuur bepalen de effecten op de waterhuishouding. Met het systeem kunnen we netto hogere grondwaterstanden realiseren op landbouwpercelen, ten gunste van natuur. In combinatie met maatregelen in het open water systeem. Een gecoördineerde gebiedsregeling met afspraken tussen waterbeheerder-landbouw-natuur biedt mogelijkheden, vorm te geven in bijvoorbeeld een gebiedsproces.

Een grootschalige veldproef inrichten met KlimaatAdaptieve Drainage rondom natte natuur, met van tevoren goed doordacht ontwerp en beheer, incl. monitoring is een geschikte weg om in te slaan. Naast aanpassing van oppervlaktewatersysteem als ontwateringsmiddel. Samen met water- en natuurbeheerders. Discussies op 12 maart jl. bij het KRW-event te Den Bosch (Ministerie van I&M en AgentschapNL) en tijdens de Deltaproof-dag te Amersfoort op 14 maart jl. (STOWA) dragen bij aan een totstandkoming van zo’n veldproef. Ook het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) van LTO maakt gewag van KAD als middel voor samengaan van landbouwpraktijk naast natte natuur.

lees meer

Eind 2012 heeft FutureWater namens het consortium de Eindrapportage SBIR KAD Fase 2 ‘Onderzoek en Ontwikkeling’ afgerond en ingeleverd bij AgentschapNL. Deze rapportage is recent goedgekeurd. Dat betekent dat we de resultaten van Fase 2 officieel bekend kunnen maken. Voor rapportages verwijzen we u naar de Projectpagina.

Op 12 maart 2013 organiseert AgentschapNL een Nationaal Event Innovatieprogramma KRW. We zullen in het kader van Workshop 13 ‘Regelbare drainage en realisatie natuurdoelen’ met KAD een bijdrage aan de discussie leveren.

Op 14 maart 2013 organiseert STOWA een Zoetwater-sessie in het kader van de Deltaproof-week. We zullen daar de eindresultaten van KAD presenteren en ingaan op de praktische implementatie van KAD.

In de nabije toekomst zullen we KAD verder presenteren als effectief middel om water vast te houden op percelen, tegen wateroverlast en ter vergroting van de zoetwater-beschikbaarheid.

lees meer

In de zomer en het najaar van 2012 zijn we druk bezig geweest met het continueren van onze veldproeven. Het weer was op alle locaties dusdanig dat er nauwelijks tot geen neerslagoverschot is afgevoerd via het KAD-systeem. Op de locatie Haaksbergen zijn we proeven gaan doen met sub-irrigatie: via het KAD-systeem is RWZI-effluent succesvol in de grond gebracht. We hebben respons waargenomen van de grondwaterstanden onder het proefperceel. De KAD-systemen hebben naar behoren gedraaid, de betrokken agrariërs zijn tevreden en willen graag doorgaan met het gebruik van het KAD-systeem.

Bij de foto: Excursie van LTO-afdeling te KAD-proeflokatie Marwijksoord (WUR-PPO Proefbedrijf).

Naast het veldwerk zijn de andere werkpakketten verder ter hand genomen. Met SWAP-modellen, waarbij voor ieder perceel een apart model is opgezet en gecalibreerd, is het huidige en toekomstige klimaat gedurende 30 jaar op dagbasis doorgerekend, met en zonder KAD-sturing. Via een toepassing in GIS is onderzocht op welk areaal binnen de Nederlandse landbouw KAD een geschikt middel is om toe te passen tegen wateroverlast. We hebben in het kader van de samenwerking met WUR-Alterra voor de Provincie Zeeland een regionale verfijning hiervan doorgevoerd.

Bij de kaart: Regionale verfijning voor de Provincie Zeeland van landelijke geschiktheid KAD tegen wateroverlast.

Ook zijn het wettelijk kader en de juridisch-bestuurlijke mogelijkheden onderzocht, waarbinnen KAD toegepast kan worden. Immers, als de gebruikers van KAD zowel agrariërs als waterbeheerders zijn, moeten zaken van tevoren geregeld en vastgelegd worden inzake verantwoordelijkheid en eventuele schade. Tenslotte is er een kosten-baten-analyse uitgevoerd, waarbij de meerwaarde van KAD boven samengestelde peilgestuurde drainage is gekwantificeerd. We hebben zowel de agrariër als de waterbeheerder als partij hierbij betrokken.

Vóór de Kerst van 2012 hebben we onze integrale eindrapportage ingeleverd bij AgentschapNL als uitvoerder van de SBIR. Op dit moment vindt de beoordeling daarvan plaats. Een eerste afsluitende ronde langs alle SBIR-projecten heeft recent plaatsgevonden ten huize van AgentschapNL. We verwachten medio februari ons eindrapport openbaar te kunnen maken en te kunnen verspreiden. Tegelijk zal een viertal achtergrondrapportages over KAD ter beschikking komen. Parallel hieraan zijn we met onze partners bezig om fase 3 ‘Implementatie van KAD’ vorm te geven. We houden u via deze website en andere kanalen op de hoogte.

Deze KAD-website is één manier om onze informatie en boodschap bij u onder de aandacht te brengen. We zetten er onder andere berichten op, plaatsen een film of geven u toegang tot meetresultaten en presentaties. Daarnaast is er natuurlijk de mogelijkheid om mondeling te communiceren over het project. Neem met vragen, suggesties en tips contact op met:

Gé van den Eertwegh, projectleider KAD bij FutureWater: 0317 460050 / 06 23 224 968.

lees meer

Het SBIR-project KlimaatAdaptieve Drainage kent een onderdeel waarbij we op nationale schaal kaarten gaan vervaardigen inzake de geschiktheid van KAD als middel tegen wateroverlast (werkpakket 3). De Bakelse Stroom, FutureWater en Alterra werken samen aan het maken van de kaarten. Via de beleidsopgave voor wateroverlast, de behoefte aan drainage vanuit de landbouw en de geschiktheid voor aanleg van drainage via een combinatie van bodem en hydrologie maken we kaartmateriaal voor heel Nederland. Een blik op de eerste resultaten is te zien binnen deze website: zie werkpakket 3 voor een poster die we presenteerden op het STOWA Eindsymposium Samengestelde Peilgestuurde Drainage van 11 oktober jl.

lees meer