5: Economisch onderzoek naar kosten en baten

Tijdens het haalbaarheidsonderzoek is een eerste orde economische analyse uitgevoerd, waaruit een inschatting van de kosten-baten van KlimaatAdaptieve Drainage zijn bepaald. De economische analyse moet echter verder uitgediept worden, waarbij zowel kosten/baten voor waterbeheerder als voor grondgebruikers moeten worden onderzocht. Zo ontstaat een beeld van lokale en regionale kosten en baten. We zullen daarbij gebruik maken van expertise van betrokkenen en van zaken die in het kader van nationale studies zijn onderzocht.

Een kosten-baten-analyse (KBA) is uitgevoerd door te kijken naar de kosten van KAD en de baten voor waterbeheer en landbouw. Voor de landbouw is onderscheid gemaakt tussen melkveehouderij, akkerbouwer en vollegrondstuinbouw. Er is gewerkt volgens de Netto Contante Waarde (NCW) methodiek met een discontovoet van 4%. De termijn waarop het KAD-systeem wordt afgeschreven bedraagt 15 jaar. Minderkosten voor de waterbeheerder zijn als baten meegenomen:

– voor aanleg van gebieden voor waterberging / kleinere gebieden voor waterberging;
– kleinere investeringen in en minder pompkosten van gemalen;
– voor verbreding van watergangen richting waterberging en/of gemalen;
– voor wateraanvoer;
– ter bestrijding van verdroging.

We hebben geen minderkosten meegenomen in het kader van chemische samenstelling van drainage-, grond- en oppervlaktewater, die gunstig uitpakken voor KRW-doelen inzake chemie en ecologie. Als deze minderkosten meegenomen worden valt de kosten-baten-analyse gunstiger uit, i.c. zijn er meer baten te verwachten.

Tabel: Kosten-baten-analyse van KAD bij huidig klimaat: gemiddelde Netto Contante Waarden op jaarbasis (baten minus kosten). Getallen in €/ha jaar bij een KAD systeem voor 10 ha, een afschrijvingstermijn van 15 jaar en discontovoet van 4%. Niet meegenomen zijn baten ten gevolge van verminderde belasting van oppervlaktewater met stoffen en van sub-irrigatie. Positief saldo betekent netto baat.

NCW KAD [€/ha jaar]
Waterbeheer* 170
Melkveehouderij 15
Akkerbouw 69
Vollegrondstuinbouw 264

*Baten t.g.v. minderkosten waterbeheer

KAD heet niet voor niets KAD: klimaatadaptatief drainagebeheer. Het systeem biedt de kans om snel en effectief in te grijpen op de ontwateringstoestand van percelen. Daarmee kunnen waterschap en agrariër beter dan nu en met andere systemen anticiperen op het weer. Uit de berekeningen met de rekenmodules blijkt dat eenmaal per jaar tijdens een piekafvoer 7 mm/dag wordt vastgehouden en dat tenminste één beregeningsbeurt van 30 mm wordt uitgespaard. Als blijkt dat het vasthouden van water tijdens afvoerpieken méér dan eenmaal per jaar à 7 mm/dag is, bijvoorbeeld in één of meer gebeurtenissen tenminste 14 mm wordt vastgehouden, nemen de baten toe met € 37,=/ha per jaar. Als er in meer dan één droogteperiode 30 mm beregening wordt uitgespaard nemen de baten ook verder toe.

Tabel 4. Kosten-baten-analyse van KAD bij huidig klimaat en toekomstig klimaat: gemiddelde Netto Contante Waarden op jaarbasis (baten minus kosten). Getallen in €/ha jaar bij een KAD systeem voor 10 ha, een afschrijvingstermijn van 15 jaar en discontovoet van 4%. Niet meegenomen zijn baten ten gevolge van verminderde belasting van oppervlaktewater met stoffen en van sub-irrigatie. Areaal grasland : akkerbouw : vollegrondstuinbouw= 10 : 5 : 0,5. Positief saldo betekent netto baat.

NCW KAD [€/ha jaar]
anno nu KAD versus bij gewijzigd klimaat
Waterbeheer* van 170 naar > 200
Landbouw van 40 naar > 70

*Baten t.g.v. minderkosten waterbeheer

Op basis van de uitgevoerde KBA kunnen we concluderen dat het systeem een effectief middel is om in te zetten voor waterbeheer en landbouw, met een financieel positief resultaat. Investeren in KAD is dus de moeite waard. Zeker wanneer we in ogenschouw nemen dat:

-Kosten realistisch zijn ingeschat en baten conservatief;
– Aspecten van waterkwaliteit en sub-irrigatie niet mee zijn genomen; hierdoor hebben we bepaalde baten niet meegenomen in de analyse.

Het verdient aanbeveling om KAD op te nemen in de Catalogus Groen-Blauwe diensten. Op basis van de KBA is er niet direct een tekort in de exploitatiebegroting te verwachten. Als KAD echter kan dienen om bovenwettelijke maatschappelijke doelen te dienen is het beter de optie open te hebben voor KAD als mogelijke groen-blauwe dienst. KAD kan als investerings-maatregel aangemeld worden in het kader van de Milieulijst in de MIA/Vamil regeling 2013 (F7062: Grondwaterpeilgestuurde Drainage).

Voor de rapportage van Werkpakket 5, zie beneden.

Rapport

Eertwegh, G.A.P.H. van den, P. Droogers. 2013. KlimaatAdaptieve Drainage: analyse van kosten en baten voor waterbeheerder en agrariër. Eindrapportage Werkpakket 5: Economisch onderzoek. FutureWater rapport 120.